روزهای آشفته موسیقی ایران(داریوش پیرنیاکان)

روزهای آشفته موسیقی ایران

داریوش پیرنیاکان وضعیت فعلی موسیقی کشور آنچنان آشفته است که انسان نمی داند از کجا شروع کند. پرسیده اید که جشنواره موسیقی فجر چگونه و با چه کیفیتی برگزار شد. آیا بقیه مسائلی که در حول و حوش موسیقی وجود دارد همگی با قاعده و بر جای خود هستند که به برگزاری موسیقی فجر بپردازیم؟ آیا موسیقی تولیدی رادیو و تلویزیون جوابگوی نیازهای فرهنگی و معنوی جامعه فرهنگی و آرمانی به قول مسوولان هست تا به نوع اجرای یک جشنواره بپردازیم؟ هنوز بعد از گذشت سه دهه از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران سازهای اصیل ایرانی را در هیچ کدام از شبکه های تلویزیونی نشان نمی دهند. جوانان تا رده سنی 30 سال نمی دانند شکل تار یا سه تار یا سنتور یا نی یا کمانچه چگونه است؛ مگر آنهایی که به کنسرت های برگزار شده در سالن ها می روند و از نزدیک این سازها را می بینند. از مسوولان مربوطه می پرسم آیا دیدن خود ساز در سالن های کنسرت حرام نیست و لیکن دیدن عکس آن حرام است؟ تولید و پخش بی شمار از موسیقی های مبتذل و خوراندن زورکی آن از طریق شبکه های سراسری و موجه جلوه دادن آن توسط یک عده از انسان هایی که فقط و فقط به دنبال پول و شهرت هستند، حرام نیست و لیکن تولید موسیقی هنری و جدی و برگرفته از فرهنگ اصیل این آب و خاک حرام است؟ در هیچ جای دنیای پهناور و در هیچ کدام از کشورهای دنیا دولت ها و متولیان امور فرهنگی از موسیقی های مبتذل و پیش پا افتاده حمایت نمی کنند بلکه برعکس از موسیقی های جدی و هنری و دارای ارزش های معنوی حمایت می کنند. حالا چطور است در کشور ما که مسوولان همگی سنگ ارزشمداری و فرهنگی بودن را بر سینه می کوبند از تنها چیزی که حمایت نمی کنند موسیقی فرهنگی و به قول خودشان موسیقی فاخر است، آیا باز هم باید از جشنواره بگویم، فکر نمی کنم حرفی باقی مانده باشد «در خانه اگر کس است یک حرف بس است». جشنواره هم ملغمه یی است و بس از تمامی موسیقی هایی که شب و روز از تمامی رسانه های عمومی شنیده می شود. خنده دار است که مسوولان هنری وزارت ارشاد اعلام کردند به نتیجه یی که می خواستیم رسیدیم. نتیجه این بود که یک گروه بسیار پیش پا افتاده و به قول دوستان «در پیتی» را از شیلی آوردند و یک کمانچه و یک تنبک ایرانی هم به آن افزودند و نتیجه عالی که می خواستند از آن گرفتند و با این کار ارزشمند به جوانان موسیقیدان کشور خودمان الگو دادند که جوانان غیور، می بایست بعد از این موسیقی که کار می کنید اینگونه باشد. شنیده شده است که از سال آینده می خواهند جشنواره باز هم پربارتر و بهتر از سال های قبل برگزار شود آن هم چگونه؟ با برگزاری موسیقی پاپ، باید نشست و به حال این فرهنگ و این موسیقی گریست. حقیر که این همه به کشورهای دنیا جهت برگزاری کنسرت سفر کرده ام تا حال نشنیده ام ارگان رسمی و یا دولتی در یک کشور اقدام به برگزاری جشنواره موسیقی پاپ بکند. مسوولان فرهنگی کشور چه در وزارتخانه و چه در مجلس شورای اسلامی سرشان را بالا بگیرند و با افتخار به مردم یعنی مردمی که به آنها رای داده اند بگویند چه کارهای بزرگی دارند انجام می دهند و پول این ملت بیچاره چگونه و در کجاها حیف و میل می شود. خداوند ان شاءالله همه ما را به راه راست هدایت فرماید. منبع : روزنامه اعتماد -  12 بهمن 85 - صفحه آخر

آلبوم جدید استاد حسین علیزاده

توجه : پسورد فایلهای زیپ، www.harmonia.ir می باشد.

حسین علیزاده : تار، تنبور، سه تار
افسانه رثایی : آواز
مجید خلج : تنبک، دف

	عنوان	زمان	حجم فایل (MB)	دانلود
1	آواز ابوعطا (مثنوی خوانی)	18:48	8.6M
2	ماورأ النهر (قطعه سازی)	09:02	4.1M
3	ماورأ النهر ( ساز و آواز)	05:15	2.4M
4	رُهاب (قطعه سازی)	05:10	2.4M
5	رُهاب (تصنیف جانم جانم)	05:09	2.4M
6	مدولاسیون از شور به نوا	03:33	1.6M
7	تصنیف ساز نو (در دستگاه نوا)	04:12	1.9M

راست پنجگاه

راست پنجگاه

این دستگاه پرمسئله ترین آواز ایرانی است .
چرا ؟
چون این دستگاه مدتها به دلایلی اجرا نمی شده !
چرا ؟
چون این طور شایع شده بود که دستگاه واقعا مشکلی است و کسی را یارای از عهده بر آمدن آن نیست ؟! مگر استادان استخوان خرد کرده و ... !
نخستین اجرای رسمی راست پنجگاه در جشن هنر شیراز در سال 55 در شیراز توسط هنرمندان ارجمند شجریان و لطفی انجام شد و البته از آن تاریخ تا کنون به نوعی "مد" شده است و همه هنرمندان سعی می کنند ، یک بار هم که شده آن را اجرا کنند تا مهارت خود بر ردیف موسیقی را به دیگران نشان بدهند .
اما سوال اینجاست که مشکل اجرای راست پنچگاه چیست ؟
از نظر پرده بندی راست پنجگاه کاملا شبیه ماهور است بطوریکه شنونده ناآشنا این دو را عموما اشتباه می گیرد .
* جالب است بدانید از نظر اجرا با ساز ، اصولا آوازهایی مشکل ترند که فاصله بین پرده های آنها بیشتر باشد که شامل همایون و بویژه چهارگاه می شود . (که قطعا نوازندگان ساز ، مخصوصا تار نوازها این مطلب را تایید می کنند)
پس فرق راست پنجگاه و ماهور چیست ؟
راست پنجگاه دستگاهی است که تحریرها در آن پایین رونده هستند در حالیکه ماهور برعکس بالا رونده هستند .
که این مسئله نیز قطعا نباید مشکلی باشد .
اما تنها نکته ای که هنر راست پنجگاه می باشد مرکب نوازی و مرکب خوانی در آن است بطوریکه از قدیم رسم بوده که کسی که همه آوازها را به خوبی فرا می گرفته به عنوان پایان دوره راست پنجگاه را آموزش می دیده ، که نوعی تمرین برای مرکب خوانی نیز بوده است .
ولی از آنجا که گام ماهور و راست پنجگاه دقیقا یکی است پس باید منطقا همان کارهایی که در راست می توان انجام داد در ماهور هم انجام داد که البته انجام هم می شود .
یعنی در ماهور هم می توان مرکب خوانی های زیر را انجام داد :
* از شکسته به افشاری
- که بعدا می توان به عراق و از آنجا به بیات ترک هم رفت .
* از دلکش به شور
- و با اجرای گوشه های قرچه ، رضوی ، حسینی و ... ، همه گوشه های شور را اجرا کرد .
- البته با ورود به شور عملا راه اجرای دشتی و ابوعطا هم باز می شود .
* از راک به اصفهان
- از اصفهان به مخالف سه گاه و ...
- یا از اصفهان به عشاق و سپس شور رفت و ...
که دقیقا همان کارهایی است که در راست پنجگاه هم انجام می دهند .
اصولا مرکب نوازی بر پایه های علمی استوار است و با دانستن راه درست با تمرین می توان از همه دستگاهها به بقیه دستگاهها وارد و خارج شد .
بنابراین می بینید که راست پنجگاه هیچ پیچیدگی نسبت به ماهور و یا سایر آوازها ندارد و این مطلب با اجراهای فراوانی که اخیرا نیز از آن انجام شده به اثبات رسیده است ؛ مانند :
شجریان : راست پنجگاه – چشمه نوش - فریاد
گلپا : اجرای خصوصی با میلاد کیایی در آمریکا
ایرج بسطامی : فسانه با کیوان ساکت
ناظری : (نیز چند سال پیش آن را اجرا کرده بود که نام آلبوم را فراموش کرده ام ).
افتخاری : مقام صبر با مشکاتیان
و... حتی با ساز هم بسیار اجرا شده که نمونه حاضر (آلبوم "بهار گلها" با اجرای هنرمندانه استادان جواد معروفی و همایون خرم) یکی از آنهاست و یا :
احمد عبادی در آلبوم دو نواره .
همایون خرم و جلیل شهناز در مجموعه 12 مقام .

* پایان سخن اینکه به خاطر عدم آگاهی کافی عموم ، عده ای راست پنجگاه (و همچنین نوا) را در حد پیچیده ترین آواز ایرانی بالا برده اند و از دسترس هنرجویان آن را خارج کرده اند در حالیکه همانطور که گفته شد این مسئله اصولا واقعیت ندارد و یا دست کم به آن پیچیدگی های گفته شده نمی باشد و اگر آسان تر نباشد ، مشکل تر هم نیست .

بهار گلها
جواد معروفی – همایون خرم
دستگاه : راست پنجگاه

 توجه : پسورد فایلهای زیپ، www.harmonia.ir می باشد.

	عنوان	زمان	حجم فایل (KB)	دانلود
1	پیش درآمد راست پنجگاه	00:44	360
2	مقدمه راست پنجگاه	01:16	606
3	قطعه دوضربی در راست پنجگاه ریتم ۴/۲	00:57	461
4	ادامه راست پنجگاه، نغمه و روح افزا	03:53	1,832
5	قطعه دو ضربی در راست پنجگاه و فرود	01:37	772
6	روح افزار  (پیانو)	01:08	544
7	زنگوله و فرود	04:53	2,315
8	پنچگاه، سپهر، نیریز و فرود	05:28	2,583
9	سپهر	01:32	742
10	قطعه دو ضربی ریتم ۴/۲ و فرود	07:32	3,547
11	طرز و فرود	07:33	3,570
12	ضربی ریتم ۸/۶ و فرود	05:41	2,691
13	فرود به راست پنجگاه	01:17	617
14	ادامه لیلی و مجنون و فرود	03:58	1,870
15	یک قطعه ضربی و فرود	05:07	2,424
16	زنگوله	01:09	553
17	فرود به راست پنجگاه	00:39	315
18	قطعه دو ضربی راست پنچگاه ریتم ۴/۲ و فرود	03:34	1,680

توضیحی درباره برخی تراک های این آلبوم :

تراک 4 - از ثانیه 36 تحریرهای معروف راست پنجگاه را با پیانو می شنوید – در ادامه گوشه گشایش با ویلن اجرا می شود .
تراک 7 – گوشه زنگ شتر
تراک 9 – گوشه عراق
تراک 10 - از دقیقه و ثانیه 4 و 46 گوشه کرشمه
تراک 14- اصفهان
تراک 16– گوشه زنگوله

دانلود « چــــــــــــــاووش ۲ - شب نورد »

حرکت های انقلابی هنرمندان جوان موسیقی ایرانی تقریبا از سال های آغازین دهه 50 شکل گرفت؛ از دل نهادی به نام مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایرانی و در ذهن و مضراب و حنجره شاگردان نورعلی خان برومند و عبدالله دوامی .

حسین علیزاده در روزهای تاریک سال 56 قطعه «حصار» را در یادبود زندانیان سیاسی رژیم شاه در چهارگاه ساخت. تصنیف زیبای «برادر بی قراره» با مطلع «شب است و چهره میهن سیاهه / نشستن در سیاهی ها گناهه» هم از موسیقی های انقلابی است که توسط محمدرضا لطفی در توصیف سیاهی آن روزها ساخته شد. پرویز مشکاتیان هم «رزم مشترک» را با مطلع «همراه شو عزیز تنها ممان به درد / کاین درد مشترک / هرگز جدا جدا درمان نمی شود» ساخت.
محمدرضا شجریان نیز که از شاگردان مکتب برومند بود، با گروه های انقلابی آن روز هم نوا شد .

خیلی از موسیقی دانان زبده آن روزگار گردهم آمدند و قطعات و ترانه هایی را تصنیف کردند تا دوشادوش مردم به پا خاسته باشند. همین روزها بود که هنرمندان موسیقی ایرانی، تصمیم گرفتند کانونی به نام «چاووش» تشکیل دهند.

کانون چاووش را بزرگان امروز موسیقی ایرانی و ادبیات ما و جوانان مصمم آن روزگار بنا کردند و طی این رخداد بزرگ هنری، ده ها اثر باشکوه در قالب ۱۲* حلقه نوار به علاقمندان موسیقی عرضه شد که در هریک از این قطعات نقطه عطف بزرگی در موسیقی امروز ما به شمار می آید. خوانندگانی چون شهرام ناظری، صدیق تعریف، بیژن کامکار با حضور هنرمندانه در چاووش بیشتر شناخته شدند و با خلق آثاری زیبا و دلنشین گام های نخست هنری خود را برداشتند.

آلبوم اول این گروه با نام «به یاد عارف» در تابستان 1357 منتشر شد. این آلبوم ترکیبی از موسیقی محمدرضا لطفی، صدای محمدرضا شجریان و اشعار هوشنگ ابتهاج بود که محتوای موسیقایی‌اش درباره عارف قزوینی موسیقی دان و تصنیف ساز مشهور دوره قاجار است. «چاووش 2» بی‌درنگ پس از پیروزی انقلاب اسلامی و «چاووش 3» ابتدای جنگ وارد بازار شد. چاووش 2 و 3 سرودهایی است انقلابی که احساسات اجتماعی ناشی از انقلاب و روحیه سیاسی مردم در آن دوره را به خوبی بازتاب می‌دهد. اما چاووش شماره یک به طور غیرمستقیم و البته بسیار ریشه‌ای‌تر، متناسب با افکار انقلابی مردم است.

« چــــــــــــــاووش ۲ - شب نورد »

{ دریافت موسیقی با کیفیت مطلوب }

قسمت ۱  - حجم فایل : ۶.۳۶ MB - مدت زمان  : ۲۷:۱۱
قسمت ۲  - حجم فایل : ۱.۰۰ MB - مدت زمان  :   ۳:۵۰
قسمت ۳  - حجم فایل : ۴۶۹  KB -  مدت زمان   : 1:۵۵ 
قسمت ۴ -   حجم فایل : ۱:۰۰ MB - مدت زمان   : ۴:۰۴
قسمت ۵ -   حجم فایل : ۳.۵۴ MB - مدت زمان  : ۱۵:۰۸
« دریافت جلد آلبوم »

منبع:www.persiandel.com

« چــــــــــــــاووش ۱ - به یاد عارف (استاد محمد رضا )» دانلود

« چــــــــــــــاووش ۱ - به یاد عارف »

{ دریافت موسیقی با کیفیت مطلوب }

قسمت ۱  - حجم فایل : ۱.۴۵ MB - مدت زمان  : ۶:۱۳
قسمت ۲  - حجم فایل : ۱.۲۶ MB - مدت زمان  : ۵:۲۲
قسمت ۳  - حجم فایل : ۴۸۲  KB -  مدت زمان  : 1:58
قسمت ۴ - حجم فایل : 3.59 MB - مدت زمان  : 1۵:۲۲
قسمت ۵ -  حجم فایل : ۱.33 MB - مدت زمان  : ۵:39
قسمت ۶ -  حجم فایل : 2.24 MB - مدت زمان  : 9:35
قسمت 7 -  حجم فایل : ۵.۰۵ MB - مدت زمان : ۲۱:3۶
قسمت 8  -  حجم فایل : ۱.۶۷ MB - مدت زمان : ۷:۱۰

---------------------------------------------------------------

درآمد ماهور به همراه ردیف سازی و ردیف آوازی اساتید موسیقی ایران

درآمد ماهور به همراه  ردیف سازی و ردیف آوازی اساتید موسیقی ایران

الف) ردیف سازی


تار : استاد نورعلی خان برومند
<><><><><><><><><><><><>

ب) ردیف آوازی


آواز : استاد محمود کریمی
<><><><><><><><><><><><>


آواز: بانو قمرالملوک وزیری
تار : استاد مرتضی خان نی داوود
<><><><><><><><><><><><>


آواز: بانو قمرالملوک وزیری
تار : استاد مرتضی خان نی داوود
<><><><><><><><><><><><>


آواز: استاد محمد رضا شجریان
سه تار : پرویز مشکاتیان
<><><><><><><><><><><><>


آواز: استاد محمد رضا شجریان
تار : داریوش طلایی
<><><><><><><><><><><><>


آواز: هنگامه اخوان
تار : استاد محمد رضا لطفی
<><><><><><><><><><><><>


آواز: عبدالوهاب شهیدی
سنتور : استاد فرامز پایور
<><><><><><><><><><><><>

موسیقی ایران

موسیقی ایران

از موسیقی ایران در دوره هخامنشی اطلاع صحیحی در دست نیست ولی از آثاری که از تمدن ملل قدیم بیادگار مانده میتوان گفت که ایران در موسیقی از کشورهای خود مانند سومر، بابل، مصر و یونان عقب‌تر بوده است. شاید علت اصلی آنستکه در ایران بر خلاف کشورهای دیگر موسیقی در مراسم مذهبی وجود نداشت و هرودوت Herodot مورخ یونانی(قرن پنجم پیش از میلاد) تصریح می‌کند که تشریفات مذهبی در ایران بدون موسیقی صورت می‌گرفت. هر چند که سرودهای مذهبی گاتها باقوافی موزون بصورت آواز خوانده میشد معهذا در مذهب قدیم ایران موسیقی اهمیت زیادی نداشت و مسلماً بواسطه عدم حمایت مذهب از موسیقی این رشته از هنر ایران پیشرفت زیادی نکرد.

با وجود این کیفیت موسیقی غیر مذهبی بصورت رقص و آواز رواج داشت و در دربار هخامنشیان در زمان خشایارشا موسیقی برای همراهی رقصهای درباری اجرا میشد.

بعد از حمله اسکندر در زمان سلوکیان و اشکانیان ایران تحت تأثیر تمدن یونانی واقع شد و بنظر میآید در موسیقی ایران نیز تحولی صورت گرفت. با اینوصف اصولاُ هنرهای زیبا در دوره اشکانیان پیشرفت مهمی نکرد و در حقیقت پایه و اساس موسیقی ایران در زمان ساسانیان گذاشته است.

ایران ای سرای امید............بر بامت سپیده دمید

بنگر کزین ره پر خون........خورشیدی خجسته رسید

اگر چه دلها پر خون است............شکوه شادی افزون است

سپیده ما گلگون است ِ وای گلگون است

که دست دشمن در خون است

ای ایران غمت مرساد

جاویدان شکوه تو باد

راه ما راه حق راه بهروزی است........اتحاد اتحاد رمز پیروزی است

صلح و آزادی جاودانه در همه جهان خوش باد یادگار خون عاشقان،

ای بهار تازه جاودان در این چمن شکفته باد

موسیقی در دنیای قدیم

(برگرفته از کتاب تاریخ مختصر موسیقی ایران تألیف تقی بینش)

موسیقی در دنیای قدیم

بسیاری از مظاهر طبیعت نوای موسیقی را ایجاد میکنند: صدای آبشار، ریزش باران بروی آبها، وزش باد از میان برگهای درختان، چهچه بلبل و چهار نعل اسب، هر یک نغمه‌ای از نواهای طبیعت است.

انسان در میان این اصوات بدنیا آمد و مبانی موسیقی را از طبیعت آموخت. در سیر تمدن خود نیز انسان باصوات جدیدی پی برد و دانست که هر حرکتی کم و بیش صوتی ایجاد میکند، از چرخهائی که برای پیشرفت کار خود میساخت پس از فرسودگی صداهائی برمیخواست و این صداها که بفواصل معین تکرار میشد در ذهن او حالت مطبوعی ایجاد می‌کرد. به تدریج انسان متوجه شد که صداهای منظم در تنظیم کار تهییج فعالیت او تاثیر دارند، از آنوقت برای حرکت‌دادن سنگهای بزرگ با آوازهای موزون بر قدرت کار خود میافزود.

ترس از عوامل طبیعی مانند رعد و طوفان و زلزله و تاریکی باعث پیدایش عقاید دینی و مابعد طبیعی شد و انسان به یک قدرت مافوق که مسبب فعل و انفعالات طبیعی است ایمان آورد و برای حفظ وجود خود و غلبه بر ترس و وحشت بخدایان و ارباب انواع متوسل شد و برای پرستش آنها آوازهائی میخواند که تدریجاً بصورت سرودهای مذهبی و آوازهای دسته‌جمعی برای عبادت با شکوه و تمنا از درگاه الهی درآمد.

در موسیقی غیر مذهبی انسان ابتدا بآهنگ رقص و آوازهای ضربی توجه کرد. بعضی از موسیقی شناسان در جستجوی مبداء موسیقی رقصهای اقوام وحشی و نیمه متمدن را مورد مطالعه قرار می‌دهند.

«ژان ژاک روسو در فرهنگ موسیقی خود Dietionnaire de la musique (1767) باین نکته اشاره کرد و نیز فیلسوف آلمانی کارل اشتومپف Karl stumpf روی همین اصل در موسیقی سیاهان افریقا تحقیق کرده و ضرب غیر مساوی در آهنگهای آنها یافته‌است.» «ایگور استراوینسکی Igor Stravinsky در بالت «پرستش بهار» از اینگونه رقصهای ما قبل تاریخ با ضربهای متغیری یادآوری می‌کند ولی صحیح‌تر آنست که تصور کنیم بشر ابتدا با ضربهای ساده مانند و که با قدمهای او هم‌وزن بود آشنا شده سپس به ضرب ۴/۲و۸/۶ که هنوز هم از ریتم‌های بسیار معمول روستائی است پی برد. اما ضرب متغیر مربوط به زمانی است که انسان اطلاعات بیشتر در موسیقی کسب کردده‌است و در موسیقی سیاهان نیز ضرب‌های نامساوی و سنکوب Syncope نشانه پیشرفت موسیقی آنهاست.»

«کارل بوخرKarl Bucher دانشمند اجتماعی آلمان در پیدایش آوازهای بدوی انسان باین نتیجه رسیده‌است که ابتدا ضرب rythme و نوای موسیقیmelodie بوجود آمد، سپس برای تسهیل خواندن شعر روی آن ساخته شد.» امروز ترانه‌های محلی نیز به همین ترتیب بوجود میآید: ابتدا یکی از کارگران مزارع آهنگی را زمزمه میکند، دیگری از روی آن شعری میسازد و روستائیان دیگر دسته‌جمعی آواز میخوانند و بآهنگ آن میرقصند. بهمین جهت میتوان گفت که شعر و موسیقی و رقص تاریخ را از یک زمان آغاز کرده‌اند.

از ملل باستانی چینیها و اقوام سامی و آریائی آثاری در موسیقی بیادگار گذاشتند. در کشور چین ساختن آهنگهای مختص پادشاهان آن کشور بود و نخستین بار امپراطور بزرگ فوهیFou-hi قریب پنجهزار سال پیش از میلاد مسیح، موسیقی چینی را تدوین کرد. اما اقوام سفید‌پوست که در آسیای غربی، افریقای شمالی و اروپای شرقی هسته قدیم تمدن را بوجود آوردند بیش از چینیها در تاریخ موسیقی اهمیت دارند.

ابتدا کشور سامی مانند مصر کلده سومر و اسرائیل بنیان موسیقی را گذاشتند و در کشورهای آریائی یونان و ایران بعد از آنها موسیقی توجه پیدا کردند. اما از نظر علمی یونان پایه موسیقی غربی و ایران اساس موسیقی شرقی را بنا نهاد.

زندگی نامه " استاد محمد رضا لطفی "

(3:55)
این آهنگ ((زرد ملیجه)) نام دارد که از اهنگهای محلی گیلان می باشد. ((ملجیه)) در زبان گیلکی به معنی ((گنجشک)) است و زرد ملیجه به نوعی گنجشک سینه زرد که در این منطقه زندگی می کند گفته می شود. استاد صبا همیشه به اقصی نقاط ایران مسافرت می کردند و آهنگهای زیبای محلی را ثبت می کردند. قطعه زرد ملیجه ره آورد یکی از این سفرها به دیار سرسبز گیلان می باشد. البته این اجرا که برای دانلود گذاشته شده کار استاد لطفی می باشد.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

محمد رضا لطفی در سال 1947 و در شهر گرگان دیده به جهان گشود. با دلگرمی برادر بزرگتر خود شروع به نواختن تار نمود و در سال 1964 با کسب مقام نخست نوازندگی تار در فستیوال نوازندگان جوان استعداد خویش را در این ساز نشان داد. در همین ایام تحصیلات خود را در دانشگاه هنر های زیبا و زیر نظر حبیب الله صالحی و علی اکبر شهنازی شروع کرد. هزمان با این به تحقیق بر روی موسیقی کلاسیک غرب و یادگیری ساز ویولن نیز پرداخت و توانست به ارکستر ملی موسقی ایران که ریز نظر حسین دهلوی بود راه پیدا کند. از اساتید بزرگ وی می توان از عبدالله دوامی که ردیف و حسین دهلوی که سه تار را به وی آموخت نام برد.همزمان با دانشگاه زیر نظر استاد نورعلی برومند نیز تحصیل تار می کرد. پس از فارغ التحصیل شدن از دانشگاه به مقام استادی همان دانشگاه در آمد. وی همکاری با رادیو و تلوزیون را ادامه داد و در همین اثنا گروه شیدا را پایه گذاری کرد. در بین سالهای 1978 تا 1980 رییس هنرستان موسیقی پسران گردید. وی به ریاست مرکز حفظ و اشاعه موسیقی و هنزستان موسیقی چاووش نیز در آمد. وی از سال 1986 در آمریکا سکونت دارد و برنامه های زیادی از جمله نکنوازی و کارهای گروهی با شجریان - ناظری - علیزاده و مشکاتیان اجرا کرده است.لطفی بزرگترین نوازنده تار و سه تار و از جمله بزرگترین نوابغ مویسقی ایران می باشد. ذوق سلیقه احساس و نوازندگی قدرتمند وی را بدل به پدر موسیقی ایران نموده است.

آواز بیات کرد

آواز بیات کرد

بیات کرد در نامگذاری ردیف موسیقی ایرانی آوازها و گوشه هایی هستند که به نام منطقه ای اشاره می کنند که البته علت این نام گذاری ها دقیقا و یا اصلاً مشخص نیست و بد نیست نام آنها را برای اطلاعات عمومی هم که شده بدانیم : بیات اصفهان ، بیات ترک ، بیات شیراز ، شوشتری ، بختیاری ، بغدادی ، راک کشمیر ، راک هندی ، قره باغی ، نیشابورک ، طوسی ، گیلکی ، دیلمان ، عراق ، آذربایجانی ، نوروز عرب ، فرنگ ، ماوراءالنهر ، بیات عجم ، زابل ، کهکیلویه ، نیریز ، اصفهانک ، پنجه کردی ، حجاز ، دشتستانی ، خوارزمی ، بهبهانی ، مرودشتی و بیات کرد که مورد بحث ماست . همانطور که می دانید موسیقی ایرانی به 5 دستگاه و 7 آواز ( که آواز ها به علت برخی شباهتها زیر مجموعه دستگاهها شمرده می شوند) تقسیم بندی می شود . اکنون به بررسی بیات کرد از دیدگاه ردیف های معتبر می پردازیم : 1- ردیف میزرا عبدالله : که بیات کرد را یکی از آواز های مستقل دستگاه شور می داند ولی گوشه هایی که برای آن بیان می کند اصولا از سایر آواز های شور وام گرفته شده که به نظر استاد حسین علیزاده نیز تناسبی با این آواز ندارد مانند گوشه های قطار ( از بیات ترک ) و قرایی ( از افشاری) . اگر شور سل اجرا کنیم نت شاهد ( نتی که بیشتر از همه اجرا می شود و فرود بر آن انجام می شود ) بیات کرد درجه پنجم شور یعنی نت ر می شود. که با توجه به نمونه ای زیر کاملا مشخص است . الف ) درآمد اول به اجرای استاد کیانی با سنتور توجه کنید : ب) درآمد دوم به اجرای استاد شکارچی با کمانچه گوش کنید : ج) درآمد چهارم به اجرای استاد حسین علیزاده با سه تار گوش کنید : آنچه در این ردیف ( و ردیف موسی خان معروفی ) مشخصه بیات کرد است تحریرهای مخصوص درآمد آواز است که تقریبا همگی به یک شکل هستند که با توجه به نت آنها کاملا مشخص است . 2- ردیف استاد عبدالله دوامی : که ایشان نیز هویت مستقل به عنوان یکی از آواز های شور برای بیات کرد قایل است ولی ایشان نیز چند گوشه ای که برای این آواز بیان می کند مانند گوشه های حزین و بسته نگار از دستگاه شور می باشند . گوش کنید : الف) درآمد اول با تحریر : ب) درآمد دوم با شعر : 3- ردیف موسی خان معروفی : بیات کرد را فقط یکی از گوشه های دستگاه شور می داند . 4- ردیف استاد صبا : ایشان در ردیف راست کوک خود بیات کرد را یکی از گوشه های آواز دشتی ذکر کرده اند . به نت و اجرای استاد همایون خرم توجه کنید : به اجرای استاد همایون خرم با ویلن توجه کنید : 5- ردیف آقای کیوان ساکت ( برنامه رادیو فرهنگ : نیستان ) ایشان نیز بیات کرد را فقط به عنوان یکی از گوشه های آواز ابوعطا ذکر کرده اند و از آنجا که نت شاهد کرد بیات و حجاز یکسان می باشد آن را تنوعی دراجرای حجاز می دانند . و اضافه کرده اند که اگر بخواهیم بیات کرد را در دشتی بنوازیم بیاد دقت کنیم که نت متغیر دشتی را بیات کرد ندارد . 6- ردیف استاد محمود کریمی : اصلا ذکری از بیات کرد نکرده اند . در پایان به چند نمونه اجرا شده توجه کنید : الف) آواز بیات کرد در آلبوم آستان جانان توسط استاد شجریان و مشکاتیان . ب) آواز بیات کرد در آلبوم بی تو بسر نمی شود توسط استاد شجریان و علیزاده و کلهر. ج) تصنیف با من صنما در بیات کرد توسط استاد شجریان در آلبوم بی تو بسر نمی شود . د) تصنیف سنگ خارا در بیات کرد توسط خانم مرضیه که توسط شادروان تجویدی در سال 1337 ساخته شده و ترانه آن توسط استاد معینی کرمانشاهی در سال 1340 تصنیف شده است و توسط ارکستر گلها در برنامه گلهای رنگارنگ 261 با تنظیم بسیار زیبای استاد یگانه روح الله خالقی اجرا شده است که اولین ترانه ای بود که به سبک امروزی تنظیم و ارکسترال گردید: سنگ خارا جای آن دارد که چندی هم ره صحرا بگیرم سنگ خارا را گواه این دل شیدا بگیرم مو به مو دارم سخنها نکته از انجمنها بشنو ای سنگ بیابان بشنوید ای باد و باران با شما همرازم اکنون با شما دمسازم اکنون شمع خود سوزی چو من در میان انجمن گاهی اگر آهی کشد دلها بسوزد یک چنین آتش به جان مصلحت باشد همان با عشق خود تنها شود تنها بسوزد من یکی مجنون دیگر در پی لیلای خویشم عاشق این شور و حال عشق بی پروای خویشم تا به سویش ره سپارم سر زمستی بر ندارم من پریشان حال و دلخوش با همین دنیای خویشم

دانلود آهنگ ای یوسف خـوش نام ما "ساخته استاد مشکاتیان"

( 5:31)

ای یوسف خـوش نام ما
خوش می روی بر بام ما
ای در شکــسته جام ما
ای بــــــر دریـــده دام ما

               * * *
ای نـــور ما، ای سـور ما
ای دولــــــت منصـــور ما
جوشی بنه در شــور ما
تا می شـــود انگـــور ما

               * * *
ای دلبـــر و مقصـــود ما
ای قبلــه و معبـــــود ما
*آتش زدی در عــــــود ما
نظاره کـــــــن در دود ما

               * *
ای یار ما عیّـــــــــــار ما
دام دل خمّـــــــــــــار ما
پا وا مکــش از کــــار ما
بستان گرو دستـــــار ما

              * * *
در گل بمــــــانده پای دل
جان میدهم چه جای دل
وز آتـــــش ســـودای دل
ای وای مــا، ای وای دل

<><><><><><><><><><><><>
<>   آهنگساز : پرویز مشکاتیان       <>
<>                کامبیز روشن روان     <>
<>   خواننده : محمد رضا شجریان   <>
<>   اجرا در دستگاه: نوا                 <>
<>   تار : داریوش طلایی                <>
<>   سنتور : بهنام مناهجی           <>
<>   نی : جمشید عندلیبی           <>
<>   ویلون : ارسلان کامکار             <>
<>   کمانچه : اردشیر کامکار           <>
<>   دف : بیژن کامکار                    <>
<>   تنبک : ارژنگ کامکار               <>
<><><><><><><><><><><><>

چراغ میکده

چو آفتاب در آی از درم شراب بنوش 
شراب شبنم جان را چو آفتاب بنوش

***
چراغ میکده دیوان حافظ است بیا
 شبی به خلوت رندان و شعر ناب بنوش

***
زمانه جام گلاب ترا گل آب کند
بیا شراب بیامیز و با گلاب بنوش

***
چو گل به چشمه خورشید رو کن ای دریا
نه تلخ کاسه وارونه حباب بنوش

***
به گریه گفتمش از بوسه ای دریغ مدار
به خنده گفت که این باده را به خواب بنوش

*******